Een begrip dat bijna als iets illegaals klinkt, maar eigenlijk best oké is. Het komt met name door het stuk ‘kraken’ in het woord, omdat een huis kraken wél illegaal is, al sinds 2010, om precies te zijn. Dat gezegd hebbende, maak het het begrip ‘antikraak’ juist beter. Het is namelijk in het leven geroepen om leegstand van panden tegen te gaan. Eigenaren blij en antikrakers blij dat ze, vaak tijdelijk, onderdak hebben gevonden.
Goed, antikraak wonen klinkt leuk, maar doe je niet zo maar. Sterker nog, het is niet dat je een leeg gebouw ziet en bedenkt ‘daar wil ik wonen’, om vervolgens naar binnen te treden. Dat is dus illegaal, zoals je wel kan begrijpen. Om alle aspecten van antikraak wonen te begrijpen, presenteren we dit artikel met dergelijke inhoud.
Antikraak wonen: uitgelegd
Voor we überhaupt in de aspecten van het antikraak wonen duiken, willen we eerst het begrip uitleggen. Er zijn namelijk genoeg mensen die wel ongeveer weten wat het betekent, maar niet helemaal, of simpelweg vraagtekens boven hun hoofd laten zweven.
Antikraak wonen is een woonregeling waarbij leegstaande panden tijdelijk worden verhuurd aan bewoners, doorgaans tegen lage kosten. Dit helpt vastgoedeigenaren leegstand te verminderen en vandalisme te voorkomen. Bewoners krijgen geen reguliere huurovereenkomst, maar sluiten een bruikleenovereenkomst af. Hierdoor kan de eigenaar het pand snel terugvorderen wanneer dat nodig is. Bewoners moeten flexibel zijn, omdat ze op korte termijn het pand moeten verlaten. Het is daarmee een ontzettend onzeker bestaan. Vergis je er echter niet in hoeveel mensen zonder veel twijfel kiezen voor een dergelijke woonsituatie. Dat snelle schakelen bij een ‘ontruiming’ van een pant, is overigens niet het enige dat onzeker is. Zo variëren regels per aanbieder en stad, dus het is belangrijk om alles goed te begrijpen voordat je akkoord gaat.
Antikraak wonen: regels
Regels? Regels. Net zoals in veel andere manieren waarop je ergens kan wonen, zal je je moeten houden aan bepaalde regels. Zoals gezegd variëren deze regels per aanbieder en stad. Kijk dus altijd goed naar de regels, voordat je ergens gaat wonen, om te zien of je er aan voldoet. Een aantal regels lijkt meermaals voor te komen en deze hebben wij voor je uitgediept.
#1 Minimaal 18 jaar
Om in Nederland een huis te kunnen huren, dien je achttien jaar te zijn. Zo ook zal eigenlijk overal een minimumleeftijd van achttien jaar gelden, om ergens antikraak te kunnen wonen. Op deze leeftijd ben je voor de wet volwassen en mag je bijvoorbeeld zoiets als een contract ondertekenen. Maar dat is niet het enige dat deze leeftijd zo specifiek maakt, in het geval van antikraak wonen. Het is namelijk zo dat er vaak ook geen bewoners onder de 18 worden toegestaan. Dus zelfs wanneer het contract niet op jouw naam staat en je bijvoorbeeld zestien jaar bent, zal dat niet mogen.
Het is zelfs zo dat sommige partijen niet alleen een minimum- maar ook een maximum leeftijd hanteren. Een voorbeeld is een aanbieder die alleen mensen tussen de 18 en 35 jaar toelaat, of daar in ieder geval de voorkeur aan legt.
#2 Rechtmatig verblijf
Er wordt veelal verwacht dat je je kan legateren (logisch), maar ook at je rechtmatig verblijft in Nederland. Als je dat niet bent, ben je verplicht om op eigen initiatief het land binnen afzienbare tijd te verlaten. Doe je dat niet, dan doet de Vreemdelingenpolitie dat. Iets waar je niet in contact mee wil komen. Hoe dan ook is het illegaal en we begrijpen goed dat een aanbieder niet op zijn/ haar geweten wil hebben dat ze illegale praktijken voortzetten.
#3 Minimum inkomen
Antikraak wonen is, hoe jammer ook, niet gratis. Vaak wordt dan ook veracht dat je aantoont een minimaal inkomen te hebben, waarmee je de huur kan bekostigen. Hoe hoog de huur dan precies is? Dat kan nog weleens variëren. Er zijn hele eengezinswoningen waar je nog geen 100 euro voor betaald, maar er zijn ook iets duurdere verblijfsplekken. Soms hangt dit af van de faciliteiten en voorzieningen, andere keren omdat de eigenaren er eigenlijk niet veel voor willen hebben. Let op: het gaat doorgaans om een huurprijs exclusief g/w/l. Dus, met deze variabele kosten maak je het nog zo duur als je zelf ‘wil’.
#4 Back-up adres
Omdat het ontruimen soms maar kort van te voren wordt aangekondigd, is het noodzaak om een back-up adres door te geven. Dit is een adres waar je altijd (tijdelijk) heen kan, mocht de woning worden teruggegeven aan de eigenaar. Het is voor zowel jezelf als de aanbieder een soort garantie dat je niet ineens op straat komt te staan.
Antikraak wonen: huurbescherming
Met antikraak wonen sluit je geen ‘normale’ huurovereenkomst af. Het is ook geen onderhuur, maar echt iets heel anders, namelijk een bruikleenovereenkomst. Door deze bruikleenovereenkomst zal je misschien teleurgesteld zijn in het feit dat je geen huurbescherming of ontruimingsbescherming hebt. Ja, de huur kan altijd worden opgezegd en nee, je hebt geen poot om op te staan, mocht je tegen de ontruiming in willen gaan.
Dat is misschien wel het meest onzekere aan antikraak wonen. Het is zeker niet zo dat alle antikraakwoningen, hoewel mensen dat wel graag denken, een of ander pakhuis is, waar alles op de grond staat en het sanitair al dertig jaar aan vervanging was. Soms gaat het letterlijk om een prima huis, waar je je wellicht helemaal in thuis voelt.
Antikraak wonen: werkruimte
Grappig genoeg vergeten mensen dat antikraak niet alleen maar is voor de mensen die een woonplek nodig hebben. Het bestaat er namelijk ook in de vorm van het aanbieden van een ruimte als werkplek. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die een klein, groeiend bedrijf hebben. Zij verliezen de balans tussen werk en privé of hebben simpelweg geen ruimte meer over en zoeken een plek los van huis. Echter zullen ze nog niet zó veel verdienen om een heel kantoor te huren en dus is daar de oplossing van een antikraak werkruimte. Veelal wordt er gevraagd om een KvK-registratie, met uitzondering van onder andere de kunstenaars.
Antikraak wonen: tips
We geven je graag nog een aantal tips, mocht je geïnteresseerd zijn in een dergelijke manier van wonen. Dat jij aankomt met zestien koffers aan kleding, een bank, een bed, twee televisies en de serviesset van je oma, is dus niet echt een ding, om maar te beginnen.
#1 Minimalistisch leven
Wat dat ‘ding’ dan wel zou moeten zijn, is het hanteren van een minimalistisch leven. Natuurlijk hoef je het niet te doen met twee shirts, een broek, wat ondergoed en een paar sokken, maar vind daarvoor in de plaats een mooie middenweg. Het maakt dat je wendbaar bent, je snel kan verplaatsen en niet te gehecht ergens aan raakt.
#2 Houd het Netjes
Goed onderhoud van de woning is belangrijk. Behandel de woning met respect en zorg ervoor dat je het schoon en opgeruimd houdt. Dit helpt om goede relaties te behouden met onder andere de aanbieder. Waarom je dat wil? Nou, aanbieders die een goede relatie met iemand als jij hebben, zullen beter hun best doen bij het vinden van een alternatief, mocht je er toch ineens uit moeten.
#3 Goed Onderzoek
Doe grondig onderzoek naar antikraak aanbieders en hun reputatie, voordat je een keuze maakt. Lees beoordelingen, vraag naar ervaringen van anderen en zorg ervoor dat je vertrouwd bent met de voorwaarden. Vergeet ook niet het beleid van de stad of gemeente te checken, waar je een verblijfplaats zoekt. Zo ben je ook op de hoogte van bijvoorbeeld je rechten.
Antikraak wonen: alternatief
Een alternatief voor antikraak wonen of huren is tijdelijk huren. Dit is bijvoorbeeld aantrekkelijk voor expats of internationale studenten. Want, zo geldt het bij tijdelijk huren, er wordt van te voren een afgesproken duur afgesproken van de huur. Dit varieert vaak in een aantal maanden.
Hoewel dit in eigenlijk veel meer situaties zeer aantrekkelijk is, moet je je beseffen dat de regels vaak variëren dan die van de reguliere huur. Voorbeelden van dit tijdelijk huren, behalve antikraak wonen, zijn:
- huren via de Leegstandwet: iemand heeft zijn huis te koop staan in de tussentijd wordt het verhuurd. Zo kan de eigenaar (bijvoorbeeld) zijn hypotheek bekostigen en kan jij er wonen.
- huur naar aard van korte duur: is wat het zegt; je huurt een woning voor korte duur, zoals afgesproken.
- hospitahuur: een vorm van onderhuur. Je huurt nu een kamer bij iemand in huis, maar hebt geen eigen voordeur of van allerlei sanitaire voorzieningen (deze deel je met de hoofdhuurder).
- tussenhuur: een huiseigenaar is zelf voor een tijd weg en besluit het in de tussentijd te verhuren. Je weet exact hoe en wanneer het verloopt. Waarschijnlijk heb je ook het geluk dat je op een plek komt dat volledig ‘gemeubileerd’ is.
Afhankelijk van de aard van het alternatief, zijn er dus mogelijkheden die je wellicht iets meer zekerheid geven dan antikraak wonen. Je weet om welke periode het gaat en stelt je dus in op vertrek. Mocht je toch voor een bruikleenovereenkomst gaan, good for you! We weten zeker dat je met bovenstaande informatie al een heel eind in de goede richting gaat.
